Vana arızaları durumunda, doğru onarım yöntemlerinin uygulanması, sistemin hızlı ve güvenilir bir şekilde tekrar çalışır duruma gelmesini sağlar. Onarım süreçleri, arızanın türüne ve vananın yapısına göre değişiklik gösterir.
Sıkışma/Takılma Giderme
Vanaların açma-kapama mekanizmalarında yaşanan sıkışma veya takılmalar, genellikle iç aksamda biriken maddelerden veya mekanik sorunlardan kaynaklanır.
Partikülleri Yerinden Oynatma: Küresel vanalarda sıkışma genellikle malzeme birikimi veya pislikten kaynaklanır. Topu serbest bırakmak için vanayı birkaç kez kuvvetlice açıp kapatmak, sıkışan partikülleri yerinden oynatmaya yardımcı olabilir.
Yağlayıcı Kullanma: Nüfuz edici yağ veya yağlayıcı spreyler uygulamak, topun serbest kalmasına yardımcı olabilir.
Nazikçe Vurma: Top hala sıkışmışsa, borulara veya bağlantı dişlerine zarar vermemeye dikkat ederek vana gövdesine çekiçle nazikçe vurulabilir.
Sökme ve Temizleme: Daha inatçı durumlarda veya eski vanalarda, vanayı sökerek iç bileşenlere erişim sağlamak ve biriken kalıntıları fırçalamak en etkili çözümdür. Yeniden monte etmeden önce parçalar tekrar yağlanmalıdır. Bu işlem sırasında küçük pulların veya yuvaların kaybolmamasına özen gösterilmelidir.
Pas ve Küf Kontrolü: Vana üzerinde küf veya pas varsa, bu da dönmesini engelleyebilir. Vanayı nemli bir bezle silerek temizlemek ve elle veya pense/anahtar yardımıyla nazikçe gevşetmeyi denemek sorunu çözebilir.
Su Basıncı Sorunları: Su basıncının çok yüksek veya çok düşük olması da vananın dönmesini engelleyebilir. Kombi kullanım kılavuzundaki önerilen basınç aralığı kontrol edilmeli ve gerekirse basınç ayarlanmalıdır.
Sızdırma Giderme
Sızdırmalar, vanaların en yaygın arızalarından biridir ve genellikle contalar veya sızdırmazlık yüzeylerindeki sorunlardan kaynaklanır.
Conta Değişimi: Eskimiş, yıpranmış veya sıkışmış contaların ve yataklama elemanlarının değiştirilmesi, sızıntıları önlemenin en doğrudan yoludur. Kelebek vanalarda sızdırmazlık ringinin değiştirilmesi için vana tam kapalı pozisyona getirilmeli, baskı çemberi üzerindeki tüm cıvata ve setskurlar sökülmeli, eski ring çıkarılıp yeni ring takılmalıdır. Bu işlem sırasında klapeyi hafifçe açmak, ringin çıkarılmasını kolaylaştırabilir. Cıvatalar çapraz sıkılmalıdır.
Salmastra Değişimi: Salmastra kaçağı durumunda, ilk olarak glend saplamaları yeniden sıkılabilir. Eğer sızıntı devam ederse, salmastra değişimi gereklidir. Bu işlem için hat basıncı tamamen boşaltılmalı, vana tam açık konuma getirilerek salmastra yuvasının devre basıncı ile bağlantısı kesilmelidir. Daha sonra glend saplamaları sökülerek eski salmastralar çıkarılmalı, yerine yenileri konulmalı ve saplamalar tekrar sıkılarak vana çalışma koşullarına döndürülmelidir.
Sızdırmazlık Yüzeyi Tamiri: Sızdırmazlık yüzeylerindeki kaçaklar için, yüzeyler uygun aletlerle hassas bir şekilde laplanmalıdır. Eğer yüzeyler hasar görmüşse, yeniden kaynak, işleme ve ardından laplama süreçleri uygulanabilir. Sert kaynakla dolgu yapılmış sızdırmazlık yüzeyleri, birden fazla laplama işlemine dayanıklıdır.
Basınç Altında Sıkmaktan Kaçınma: Yüksek sıcaklık ve basınç altında vanaları sıkmaya çalışmaktan kaçınılmalıdır, zira bu durum cıvatalarda uzamaya bağlı sızdırmalara neden olabilir.
Küresel Vanalarda Pislik Temizliği: Sızıntılar genellikle aşınmış koltuklardan veya contalardan kaynaklansa da, pislik nedeniyle sıkışan küresel vanalar da sızıntı yapabilir. Sökme, temizleme ve yeni parça değişimi çoğu sorunu çözebilir.
Damlama İçin Çeyrek Tur Geri Alma: Kalorifer petek vanalarında yaşanan damlama sorunları için, vana kapalı konumdayken en son tura gelindiğinde hafifçe geri alıp birkaç defa çeyrek tur attırmak, suyun kendiliğinden kesilmesine yardımcı olabilir.
Kırık/Hasarlı Parça Tamiri ve Değişimi
Kırık veya hasarlı parçaların onarımı, vananın genel işlevselliğini ve ömrünü doğrudan etkiler.
Genel Parça Değişimi: Vananın dış yüzeylerinde gözlemlenen hasar, çatlak veya kırıklar ile iç aksamdaki aşınmış parçaların değiştirilmesi, vananın işlevselliğini geri kazandırır.
Termostatik Vana Kafası Değişimi: Kırık termostatik vana kafasını değiştirmek için petek vanaları kapatılmalı, eski kafa tornavida veya pense ile çıkarılmalı, yeni kafa yerine takılıp sıkılmalı ve sistemin düzgün çalışıp çalışmadığı kontrol edilmelidir. Benzer şekilde, petek vanası kırıldıysa aynı adımlar izlenerek vana değiştirilir.
Kırık Vana Tamiri (Basit Durumlar): Özellikle plastik borulardaki kırık vana iç parçaları için, demir testeresi ucuyla kesilen parçayı tornavida yardımıyla çıkarmak ve içindeki parçayı boşa döndürerek çıkarmak basit bir DIY çözümü olabilir. Bu yöntem, duvarı kırma gibi daha maliyetli ve zahmetli işlemlere alternatif sunar.
İç Aksam Tamiri ve Restorasyonu: Vananın en pahalı parçaları olan iç aksamlar, sürekli akışkana maruz kaldıkları için aşınabilir. Modern metal işleme makineleri ile aşınan yüzeyler işlenerek tekrar çalışır hale getirilebilir. Metal yataklı küresel vanalarda, hasarın boyutuna göre metal yatak laplama cihazları kullanılarak orijinal durumuna getirilebilir. Kaplamalı yataklar için aynı tip kaplama işlemi uygulanarak vananın en yüksek seviyede performans göstermesi sağlanır. Basınç düşürücü vanalar için yedek kartuş değişimi, vana gövdesini değiştirmeye gerek kalmadan sistemin ilk günkü verimine ulaşmasını sağlar.
Korozyon Tamiri ve Önlenmesi: Korozyon, vanaların ömrünü kısaltan önemli bir faktördür. Şiddetli korozyonda etkilenen parçaların yenisiyle değiştirilmesi tek kabul edilebilir onarım yöntemidir. Lokal korozyon veya oyuklaşma durumunda kaynakla düzeltme yapılabilir. Korozyonu önlemek için termoplastik toz veya yaş epoksi gibi koruyucu kaplamalar uygulanabilir. Bu kaplamalar, mükemmel korozyon koruması, yüksek UV dayanımı ve kimyasal madde direnci sunar. Yüzey hazırlığı ve yeterli kaplama kalınlığı, maksimum yapışma ve koruma için kritik öneme sahiptir.