Globe vanası, akışkanın (buhar, su, gaz, yağ vs.) debisini kontrol etmek için kullanılan bir vana türüdür. Adını, geleneksel olarak küresel (globe) şeklindeki gövdesinden alır. En belirgin özelliği, akışı hassas ve kademeli olarak ayarlayabilmesidir.
Globe vanaları genellikle açma-kapama işlemleriyle birlikte akış ayarı (regülasyon) yapmak için tercih edilir.
Hassas Akış Kontrolü:
Globe vanaları, akış miktarını ince bir şekilde ayarlamak için idealdir. Bu nedenle kontrol vanası olarak da kullanılır.
Yüksek Basınç ve Sıcaklık Dayanımı:
Yüksek sıcaklıkta ve basınçta çalışabilen malzemelerden üretilir (örneğin dökme çelik, paslanmaz çelik).
Düşük Sızdırmazlık Riski:
Sızdırmazlık performansı yüksektir; bu da sistemin verimli ve güvenli çalışmasını sağlar.
Manuel veya Otomatik Kontrol:
El çarkıyla manuel olarak ya da aktüatörle otomatik olarak kontrol edilebilir.
Yavaş Açma-Kapama:
Vananın açılması ve kapanması zaman alır, bu da ani basınç değişimlerinin önüne geçer.
1. Gövde (Body):
Akışkanın geçtiği ve vana elemanlarının yer aldığı ana yapıdır. Genellikle küresel ya da yassı silindirik şekildedir.
2. Disk (Plug/Disc):
Akışı kesen veya açan parçadır. Disk, sızdırmazlık yüzeyine baskı yaparak akışı engeller.
3. Oturma Yüzeyi (Seat):
Diskin kapanarak oturduğu yerdir. Sızdırmazlığı sağlar.
4. Mil (Stem):
Diskin yukarı veya aşağı hareket etmesini sağlar. Mil hareket ettikçe disk de hareket eder.
5. Kapak (Bonnet):
Vananın üst kısmını kapatır ve sızdırmazlığı destekler.
6. El Çarkı veya Aktüatör (Handwheel / Actuator):
Manuel ya da otomatik kontrol mekanizmasıdır. Milin hareketi bu parçayla sağlanır.